Nieznane oblicze Plutona: niebieskie niebo i lodowe obszary

Rok 2015 przejdzie do historii jako bardzo udany dla kosmicznej agencji NASA. Jeszcze nie przebrzmiały echa o sensacyjnych odkryciach obecności wody na Marsie,  a tymczasem NASA przeskoczyła na Plutona i obwieściła światu, że na jego powierzchni również znajduje się woda w stanie zamrożonym.

Odkrycia tego dokonała sonda kosmiczna New Horizon, której misja rozpoczęła się w styczniu 2006 r.  Jej leader, Alan Stern, określił karłowatą planetę na krańcach naszego Układu Słonecznego jako ,,żywą”. Zaskoczeniem były też zdjęcia ukazujące planetę otoczoną majestatyczną niebieską mgiełką, która nieco przypomina ziemską powłokę atmosfery.

,,Kto mógł się spodziewać niebieskiego nieba w odległym pasie Kuipera ? To niesamowite odkrycie” – mówił podczas konferencji prasowej Alan Stern, zarządzający misją New Horizons z ramienia Instytutu Suthwest Research w Boulder, Kolorado (SwRI).

Co tworzy niebieskie Niebo nad Plutonem ? Naukowcy mają na to pytanie odpowiedź.

Niebieska mgiełka wokół Plutona/NASA/JHUAPL/SWRI /materiały prasowe

,,Ten uderzający niebieski odcień mówi nam o wielkości i składzie cząstek zamglenia” – stwierdził członek zespołu naukowego New Horizons, a także pracownik SwRI. Carly Howett. - ,,Błękitne niebo często wynika z rozpraszania światła słonecznego przez bardzo małe cząstki. Na Ziemii te cząstki to bardzo małe cząsteczki azotu. Na Plutonie wydają się one być większe – ale wciąż relatywnie małe – mają widmo odpowiadające występowaniu tzw. tholinów”.

Tak naprawdę kolor niebieski udało się zaobserwować na zdjęciach wykonanych z dużej odległości. W rzeczywistości niebo nad Plutonem ma kolor czerwony lub szary. Występujące cząsteczki azotu wysoko nad powierzchnią mogą tak rozpraszać światło słoneczne, że z dużej odległości widzimy niebieską otoczkę wokół Plutona.

Czerwone czapy lodu

Równie ciekawym, co niebieskie zabarwienie nieba, jest odkrycie wodnego lodu widocznego gołym na zdjęciach wykonanych przez sondę. Zagadką pozostaje dlaczego lód widać tylko w niektórych miejscach Plutona. - ,,Kwestią, dlaczego zamarznięta woda pojawia się w konkretnym miejscu, a nie innym jest zagadką, którą staramy się rozwiązać”. – powiedział Jason Cook z SwRI. Kolejną trapiącą naukowców kwestią jest występująca korelacja czerwonego barwnika na powierzchni Plutona a wodą w postaci lodu.

Rejony występowania wodnego lodu

/NASA/JHUAPL/SWRI /materiały prasowe

,,Jestem zaskoczona, że zamarznięta woda jest taka czerwona” – wypowiadała się Silvia Protopapa, naukowiec z Uniwersytetu w Maryland.  - ,,Nie rozumiemy jeszcze tego związku zamarzniętej wody i czerwonawego barwinka tholinu na powierzchni planety”.

Od czasu odkrycia Plutona przez amerykańskiego astronoma, Clyde’a Tombaugha minęło 85 lat. W między czasie Pluton stracił status planety i w oczach astronomów stał się planetą karłowatą. Burzliwe dyskusje uczonych podczas Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 2006 r. ostatecznie zdyskwalifikowały Pluton jako planetę.

Tak dokładne zdjęcia powierzchni Plutona udało się uzyskać dzięki sondzie New Horizons, która została wystrzelona z Ziemi 19 stycznia 2006 r. W chwili obecnej sonda dryfuje w przestrzeni kosmicznej w odległości 5 miliardów km od Ziemii. Większość tak dokładnych zdjęć zostało wykonanych w odległości 80 tyś. km od Plutona. Jakość jest porażająca, a niektóre ujęcia ukazują powierzchnie planety widoczną z odległości około 250 m. Zdjęcia są więc bardzo wysokiej rozdzielczości i wykonała je zaawansowana technologicznie kamera panchromatyczna.

Dalsze cele misji New Horizons to księżyce Plutona i pas Kuipera. Planowany powrót sondy przewidziany jest za siedem lat. 

Opracowano na podstawie:

http://www.independent.co.uk/news/science/nasa-announcement-pluto-has-blue-skies-and-water-ice-agency-says-as-it-reveals-stunning-pictures-of-a6686646.html

http://www.smh.com.au/technology/sci-tech/astronomy/blue-skies-and-water-nasas-surprising-announcement-about-pluto-20151008-gk50b3.html

Przekład i tłumaczenie: DK